لذا در جهت افزایش عملکرد مزارع در سال جاری ضمن رعایت کامل تمام نکات فنی ،توجه ویژه به سه نکته ذیل حایز اهمیت بسیار است:
1. انتخاب پیمانکاران مناسب
مدیریت پذیر بودن گیاه،مخاطبین خاص خود را می طلبد . در انتخاب کشاورزان جهت کشت کلزا ،باید از کسانی بهره برد که به کشت کلزا باور داشته باشند و با امکانات و ادوات مناسبی که در اختیار دارند
از ابتدای کاشت تا برداشت مدیریت لازمه را اعمال نمایند و همکاری مناسب در جهت بکارگیری اصول فنی کاشت و داشت محصول را با کارشناس مربوطه داشته باشند.
پیمانکاران حتما از میان عمده مالکین انتخاب ،و با توجه به ارزیابی شهرستان بر ملاک میزان تولید کلزا ،به جای تعدد و افزایش کمی در انتخاب پیمانکاران ،بر توانایی و مدیریت و کارآیی آنان در جهت افزایش تولید و عملکرد استوار گردد.
2.رعایت تاریخ کاشت مناسب
تاریخ کاشت به موقع همواره به عنوان یکی از مهمترین عامل در ارتقاء کیفیت و کمیت محصولات زراعی مطرح است.در کلزا تاریخ کاشت غیر فنی و نادرست منجر به افت شدید عملکرد و یا حتی شکست زراعت می شود .
تحقیقات بر روی گیاه روغنی کلزا نشان داده که هر گونه تاخیر در کاشت سبب تاخیر در جوانه زنی ،تاخیر در ورود به روزت ،کاهش ارتفاع ،تعداد شاخه های فرعی ،تعداد غلاف و وزن هزار دانه و در نهایت عملکرد گردیده است.
لذا در تاریخ کاشت بهینه ،گیاه در هر مرحله از رشد و نمو خود حداکثر بهره برداری از عوامل محیطی را داشته و به طور مطلوب از این عوامل در جهت بهبود کیفیت و کمیت استفاده می کند.
هر چند تاریخ کاشت در کلزا در استان نسبت به سنوات ابتدائی بهتر شده است اما هنوز هم درصد بالایی از مزارع کلزا در خارج از محدوده تعیین شده کشت می گردد.در کشت دیر هنگام ،حتی اگر مزرعه کلزا از خسارت سرما نیز آسیب جدی نبیند به دلیل عدم ذخیره سازی مناسب مواد غذایی در ریشه و طوقه ،با ورود به فصل بهار ،بوته با اندوخته اندک مواد غذایی ،ساقه گل دهنده ضعیفی را به وجود آورده که به تبع آن با شاخه های فرعی کمتر و کوچکتر در نهایت عملکرد پایینی از مزرعه حاصل خواهد شد.
بنابراین شدیدا تاکید می گردد که از کشت کلزا در خارج از محدوده توصیه شده به هر دلیل اجتناب گردد.
3.تامین نیاز آبی گیاه در دوره زایشی
کمبودآب بخصوص در مرحله بحرانی غنچه دهی و سراسر دوره گلدهی اثرات نامطلوبی بر عملکرد کلزا داشته و آبیاری لازم و به موقع در بالا بردن میزان عملکرد در واحد سطح این گیاه تاثیر بسزایی دارد.
مهمترین عاملی که در حال حاضر به شدت عملکرد مزارع کلزای استان را تحت تاثیر قرار می دهد عدم آبیاری مناسب و به موقع مزارع کلزاست که با قطع بارندگیها از اواسط فروردین ماه ،که همزمان با شروع دوره گلدهی کلزاست اثرات تنش آبی تشدید می گردد.
به دلیل عدم کاهش سطح کشت پاییزه به میزان سطح کشت کلزا ،و اولویت دادن به آب گندم در فصل بهار ،اکثر مزارع کلزا یک نوبت آبیاری می شود در حالی که جهت برداشت عملکرد مناسب و اقتصادی ،مزارع کلزا نیز همپای مزارع گندم بین 4 تا 5 نوبت باید آبیاری گردد.
شواهد حاصله از مزارع با عملکرد مناسب در استان گویای تامین نیاز آبی گیاه در حد نیاز و به موقع بوده است.لذا ضروری است که قبل از انتخاب پیمانکاران کشت کلزا ،نهایت دقت معمول تا با تطبیق سطح کشت با میزان آب موجود ،گیاه کلزا در فصل زایشی با مشکل کم ابی مواجه نگردد.
محمد رضا گندم زاده
کارشناس مسول دانه های روغنی
